تخصیص ارز بانکی
یکی از مهمترین مجوزهایی که برای واردات کالا لازم است مجوز تخصیص ارز بانکی می باشد. و به واسطه آن می توان کالای مورد نظر را از سایر کشورها وارد کرد. در این مقاله قصد داریم به این مجوز و نحوه پرداخت ارز به واردکنندگان و مشکلات آن بپردازیم.
فهرست مطالب:
آشنایی کلی با تخصیص ارز بانکی
به جرات می توان گفت مجوز تخصیص ارز بانکی یکی از مهمترین مجوزهایی است که باید برای واردات کالا داشته باشیم. این مجوز توسط بانک ها صادر شده و می توان توسط آن کالای مورد نظر را از سایر کشورها وارد کشور نمود. البته از مزایا و تاریخچه این مجوز در ادامه بیشتر خواهیم گفت. اما باید توجه داشته باشیم که با استفاده از این مجوز بسیاری از رانت ها می تواند از بین برود. و کمک شایانی به اقتصاد کشور خواهد شد.
در دوران تحریم به علت نواسانات شدید قیمت ارز و عدم توانایی دولت در کنترل نرخ ارز باعث شد. بسیاری از کالاهای وارداتی دچار افزایش قیمت شدیدی شوند. و حتی این افزایش قیمت توانست تاثیر بسزایی در قیمت سایر اجناس نیز داشته باشد. طبیعتا به دلیل تحریم ها و کاهش درآمد دلاری توسط کشور، دولت مردان را به فکر چاره اندیشی کرد. زیرا در غیر این صورت و با ادامه دار شدن این روند سرعت خروج ارز از کشور شتاب بیشتری می گرفت. و منجر به فروپاشی کامل اقتصاد می شد. در نهایت دولت قانونی را به تصویب رساند که تمام وارد کنندگان می بایست برای واردات کالا از بانک مرکزی ارز مورد نیاز خود را دریافت کنند. تا دولت بتواند با این روش مقدار خروج ارز از کشور را کنترل نماید. ناگفته نماند که همانطور که تجربه ثابت کرده دولت در اجرای این قانون مشکلات زیادی را نیز به وجود آورد. و باعث شد بسیاری از وارد کنندگان با مشکلات زیادی روبرو شوند که در ادامه قطعا به این موضوع خواهیم پرداخت.
نحوه پرداخت ارز به وارد کنندگان
وارد کنندگان کالا به کشور تا قبل از سال 97 نیازی به تخصیص ارز بانکی نداشتند. و آنها مستقیما با فروشندگان در کشورهای دیگر در ارتباط بودند. مقدار ارز مورد نیاز را به صورت حواله برای آنها می فرستادند. اما بعد از سال 97 و با تشدید تحریم ها علیه ایران و کمبود ارز در کشور، وارد کنندگان ابتدا باید مجوز واردات کالای مورد نظر را از وزارت صنعت و معدن گرفته. و سپس با اخذ مجوز، به بانک مورد نظر مراجعه کرده. تا نسبت به مقدار کالا لحاظ شده ارز دولتی دریافت کنند. یکی از مهمترین اهداف دریافت تخصیص ارز کمک به تولید کنندگان داخل بوده .و تولید کنندگان می توانند برای واردات مواد اولیه حتی در الویت باشند.
با توجه به اهداف این قانون، دریافت ارز بانکی برای وارد کنندگان کالاهای لوکس ممنوع و فقط برای وارد کنندگان کالاهای اساسی می باشد. هرچند ممکن است در برخی موارد این ارزها توسط بعضی از اشخاص از کشور خارج شده .و در ازای آن کالاهای لوکس وارد کشور شده باشد. که در اینصورت متاسفانه نه تنها هیچ کمکی به بخش تولید و کنترل تورم نشده. بلکه ارز های موجود در کشور را نیز بی جهت از کشور خارج نموده اند. به همین دلیل ارگان های نظارتی سعی در افزایش نظارت بر این امر را دارند. تا بتوانند این ضعف ها را تا حد زیادی کاهش دهند. البته ناگفته نماند که بسیاری از وارد کنندگان عزیز که سعی در وارد کردن کالاهای اساسی به کشور دارند. با مشکلات فراوانی روبرو می شوند که در ادامه بیشتر در رابطه با این مشکلات توضیح خواهیم داد.
مشکلات موجود در تخصیص ارز
همانطور که در مطالب قبلی نیز به آن اشاره کلی شد. این قانون مشکلات بسیاری را برای وارد کنندگان بوجود آورد که مهم ترین مشکلات شامل موارد زیر می باشد:
- توقف کالا در گمرک : توقف در واردات کالا یکی از مهمترین مشکلاتی بود. که انتظار زیاد جهت تخصیص ارز بانکی عامل آن بود و باعث شد واردات کالا برای وارد کنندگان بسیار زمان بر شود.
- ایجاد مشکلات برای وارد کنندگان قبلی: برخی دیگر از واردکنندگان نیز بودند. که قبل از اینکه این قوانین اعمال شود اقدام به خرید کالا از کشور های دیگر نموده و در هنگام ترخیص کالا به مشکل برخورد کرده بودند..
- نوسانات ارزی: بالا و پایین شدن های قیمت ارز در کشور یکی دیگر از مشکلاتی بود که وارد کنندگان با آن روبرو شدند. زیرا هیچ کس نمی توانست پیش بینی درستی از آینده قیمت ارز در کشور را ارائه دهد به همین علت خیلی از وارد کنندگان اصلا دنبال وارد کردن کالا و تخصیص ارز بانکی نمی رفتند و اغلب سرمایه خود را تبدیل به ملک، خودرو، طلا و… می کردند.
- سامانه نیما: در کنار تمام خوبی ها و مزایایی که سامانه نیما برای وارد کنندگان داشت. اما توانسته بود مشکلات جدیدی را نیز بر سر راه افراد قرار دهد. که نه تنها این سامانه در بعضی مواقع چاره کار نشد. بلکه خود تبدیل به بن بستی برای وارد کنندگان شد. یکی از مهم ترین مشکلات سامانه نیما گاهی بالا بودن نرخ ارز حتی بیشتر از بازار آزاد بود و دوستان وارد کننده به ناچار و برای اجرای تعهدات خود تن به این قیمت ارز می دادند و در نهایت متضرر می شدند.
ارز نیمایی چیست و چه کارایی دارد
با توجه به توضیحاتی که در رابطه با مشکلاتی که ارز نیمایی برای وارد کنندگان ایجاد کرده بود. در اینجا سعی می کنیم توضیحاتی مختصر و مفید در رابطه با این سامانه خدمت شما ارائه دهیم.
در واقع مهم ترین هدف و وظیفه سامانه ارز نیمایی شفافیت خرید و فروش ارز در یک بستر معاملاتی بود. این بستر معاملاتی که یکی از زیر مجموعه های سازمان بورس و اوراق بهادار بود. توانست تا حدی جلوی خرید و فروش ارز غیر رسمی را بگیرد. وجود سامانه نیما توانست عرضه و تقاضا در دو سمت واردات و صادرات را به هم نزدیک کند و خریدار و فروشنده های واقعی در محیطی شفاف بتوانند ارز های خود را معامله کنند. این سامانه توانست در تثبیت نرخ ارز در بازار کمک شایانی کند اما هنوز به علت نوپا بودن این سامانه راه زیادی تا رسیدن به اهداف ترسیم شده خود در آینده دارد و امیدواریم با تلاش مسولان و بازیگران این بازار، به زودی زود این اهداف محقق شود.